امروزه استرس شغلی مشکلی رو به رشد در سراسر جهان است که نه تنها بر سلامتی و رفاه کارمندان بلکه بر بهره وری سازمان ها نیز تأثیر می گذارد. استرس شغلی معمولا در جایی بوجود می آید که تقاضاهای مختلف در انواع کارها و ترکیبات از توانایی فرد برای کنار آمدن بیشتر باشد.
استرس مربوط به کار می تواند در اثر حوادث مختلف ایجاد شود. به عنوان مثال اگر خواسته های شغلی خود بیش از آن باشد که بتوانند راحت مدیریت کنند ممکن است فردی تحت فشار باشد. از دیگر منابع استرس ناشی از کار می توان به درگیری با همکاران، تغییر مداوم و تهدیدهای امنیت شغلی مانند اضافه کاری احتمالی اشاره کرد.
علائم و نشانه های استرس شغلی
علائم یا نشانه های استرس ناشی از کار می تواند از نظر جسمی، روانی و رفتاری باشد.
علائم جسمی شامل موارد زیر است:
- خستگی
- کشش عضلانی
- سردرد
- تپش قلب
- مشکلات خواب مانند بی خوابی
- ناراحتی های دستگاه گوارش مانند اسهال یا یبوست
- اختلالات پوستی
علائم روانشناختی عبارتند از:
- افسردگی
- اضطراب
- دلسردی
- تحریک پذیری
- بدبینی
- احساس غرق شدن و توانایی کنار آمدن نیست
- مشکلات شناختی مانند کاهش توانایی تمرکز یا تصمیم گیری
علائم رفتاری عبارتند از:
- افزایش روزهای بیماری یا غیبت
- پرخاشگری
- از خلاقیت و ابتکار عمل کاسته شده است
- افت عملکرد
- مشکلات روابط بین فردی
- نوسانات خلقی و تحریک پذیری
- تحمل کمتر ناامیدی و بی حوصلگی
- بی علاقگی
- انزوا
علل ایجاد استرس شغلی
تمام موضوعات زیر به عنوان عوامل استرس زا در محل کار مشخص شده اند. رویکرد مدیریت ریسک مشخص می کند که کدام یک در محل کار خود شما وجود دارد و چه عواملی باعث ایجاد آن ها می شود. آن ها عبارتند از:
- فرهنگ سازمان
- شیوه های مدیریت نادرست
- مطالب و مطالبات شغلی
- محیط کار فیزیکی
- روابط در محل کار
- مدیریت تغییر
- ضعف پشتیبانی
- درگیری نقش
برخی از عواملی که معمولاً باعث استرس شغلی می شوند عبارتند از:
- ساعتهای طولانی
- حجم کار سنگین
- تغییرات درون سازمانی
- مهلت های محدود
- تغییر در وظایف
- عدم امنیت شغلی
- عدم خودمختاری
- کار خسته کننده
- مهارت کافی برای کار نیست
- نظارت بیش از حد
- محیط کار نامناسب
- کمبود منابع مناسب
- کمبود تجهیزات
- چند فرصت تبلیغاتی
- آزار و اذیت
- تبعیض
- روابط ضعیف با همکاران یا رئیسان
- حوادث بحرانی مانند نگهداری مسلح یا مرگ در محل کار
فردی که از استرس شغلی رنج می برد می تواند به طرق مختلفی به خود کمک کند از جمله:
به تغییراتی فکر کنید که باید در محل کار ایجاد کنید تا سطح استرس خود را کاهش دهید و سپس اقدام کنید. برخی از تغییرات را می توانید خودتان مدیریت کنید در حالی که دیگران به همکاری دیگران احتیاج دارند.
در مورد نگرانی های خود با کارفرما یا مدیر منابع انسانی صحبت کنید.
اطمینان حاصل کنید که از نظم خوبی برخوردار هستید. وظایف خود را به ترتیب اولویت لیست کنید. دشوارترین کارهای هر روز را برای زمان هایی که تازه هستید مثلا اولین کار صبح را برنامه ریزی کنید.
رژیم غذایی سالم داشته باشید و به طور منظم ورزش کنید.
فواید آرامش منظم را در نظر بگیرید و برای این کار می توانید مدیتیشن یا یوگا را امتحان کنید.
اطمینان حاصل کنید که هر هفته وقت کافی برای خودتان دارید.
استرس خود را بر روی عزیزان از بین نبرید. در عوض از آن ها در مورد مشکلات کاری خود بگویید و از آن ها حمایت و پیشنهادات را بخواهید.
داروهایی مانند الکل و دخانیات استرس را کاهش نمی دهند و می توانند مشکلات سلامتی دیگری ایجاد کنند و از نوشیدن بیش از حد و سیگار خودداری کنید.
برای این موارد می توانید از بهترین روانشناس تهران مشاوره بگیرید.
اگر استرس مربوط به کار همچنان با مشکل روبرو شود با وجود تلاش شما ممکن است لازم باشد شغل دیگری یا تغییر شغل را در نظر بگیرید.
فواید جلوگیری از استرس شغلی
- کاهش علائم سلامت روحی و جسمی ضعیف
- آسیب کمتر، بیماری کمتر و زمان از دست رفته
- استفاده از مرخصی استعلاجی، غیبت و گردش کارکنان کاهش یافته است
- بهره وری بیشتر
- رضایت شغلی بیشتر
- افزایش تعامل کاری
- هزینه های کم شده برای کارفرما
استرس شغلی یک مسئله مدیریتی است
برای کارفرمایان مهم است که استرس مربوط به کار را به عنوان یک مسئله مهم بهداشت و ایمنی تشخیص دهند. یک شرکت باید اقداماتی انجام دهد تا اطمینان حاصل کند که کارکنان تحت فشارهای بی مورد قرار نخواهند گرفت از جمله:
- از یک محیط کاری امن اطمینان حاصل کنید.
- اطمینان حاصل کنید که هر کس به درستی برای شغل خود آموزش دیده است.
- درمورد مسائل و نارضایتی ها با کارمندان گفتگو کنید و در صورت امکان اقدامات مقتضی را انجام دهید.
